Czyste przerywane samocewnikowanie. Wskazania, technika, zalecenia
praca zbiorowa:
Praca zbiorowa: prof. Andrzej Chmura, prof. Piotr Radziszewski, prof. zw. Tomasz Rechberger, prof. Jarosław Sławek, prof. Marek Sosnowski
ISBN: 978-83-930626-7-6
75 stron, 148 x 210 mm
Neurogenne zaburzenia czynności dolnych dróg moczowych (Lower Urinary Tract Dysfunction ? LUTD)
mogą być spowodowane różnymi chorobami lub czynnikami uszkadzającymi system nerwowy, który kontroluje działanie dolnych dróg moczowych. Nasilenie objawów LUTD
zależy od miejsca i rozległości neurologicznego uszkodzenia. Rodzaje schorzeń wywołujących LUTD mogą dotyczyć mózgu, rdzenia kręgowego oraz chorób neurologicznych,
jak stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex ? SM) czy choroba Parkinsona, oraz metabolicznych ? cukrzyca. U chorych tych rozwijają się objawy pęcherza neurogennego
w najczęstszej postaci ? zaburzeń gromadzenia i oddawania moczu. Do grupy chorych, u których najczęściej rozwija się pęcherz neurogenny można zaliczyć osoby po urazie
rdzenia kręgowego (spinal cord injury ? SCI). Według badań amerykańskich, SCI dotyczy od 30. do 40. nowych przypadków rocznie na 1 mln populacji i utrzymuje się u nich
stałe objawy LUTD ? od 42% do 70% pacjentów, a u części z nich pęcherz neurogenny z atonicznym wypieraczem. W SM po 10. latach trwania choroby, objawy LUTD rozwijają się
u ok. 80% pacjentów, co jest potwierdzone badaniem urodynamicznym. W wyniku poprawy wyników leczenia pacjentów z SCI i ww. chorobami neurologicznymi oraz opieki nad osobami
starszymi, populacja pacjentów z zaburzeniami czynności dolnych dróg moczowych, w tym z neurogenną dysfunkcją pęcherza moczowego, dość dynamicznie wzrasta w krajach europejskich,
Ameryki Północnej i w Polsce.
Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU) już przed kilku laty rozpoznało ten problem, opracowując i uaktualniając specjalne zalecenia (Guidelines on Neurogenic LUTD)
w postępowaniu z tymi groźnymi schorzeniami. Zalecenia postępowań z neurogennym pęcherzem stopniowo ewaluowały w kierunku wypracowania takich zachowań, tzn. wprowadzenia
w jak najszerszym zakresie i jak najwcześniej metody cewnikowania przerywanego lub samocewnikowania (Clean Intermittent Catheterisation ? CIC), aby uniknąć najczęstszych
powikłań, jakimi są: przewlekłe zakażenie układu moczowego, kamica czy niewydolność nerek. W Polsce niestety ta metoda CIC jest stosunkowo późno wdrażana u pacjentów po
SCI czy w innych schorzeniach neurologicznych z pęcherzem neurogennym. Nadal, z przyzwyczajenia, zakłada się cewnik na stałe, stosuje się stymulację zewnętrzną czy
zabieg Credego, które mogą być przyczyną ww. powikłań.
W Polsce należy jak najszerzej rozpropagować i zwrócić uwagę lekarzy zajmujących się opieką nad pacjentami z pęcherzem neurogennym na szybkie, a także szerokie wdrożenie
w tych przypadkach metody cewnikowania przerywanego lub samocewnikowania jako prawidłowego i ekonomicznie uzasadnionego postępowania.
W niniejszym opracowaniu Autorzy szeroko i w sposób przystępny omawiają diagnostykę pęcherza neurogennego, wskazania oraz zalecenia do samocewnikowania lub cewnikowania
przerywanego, a także sposoby edukacji pacjentów i techniczne zasady jego przeprowadzenia. Autorzy oceniają samocewnikowanie jako obecnie złoty standard leczenia czynnościowej
przeszkody podpęcherzowej oraz osłabienia czynności skurczowej wypieracza/atonii wypieracza. W przypadku gdy czynnościowa przeszkoda podpęcherzowa współistnieje z nadreaktywnością
mięśnia wypieracza, należy (zdaniem Autorów) dążyć do zupełnego wyeliminowania czynności skurczowej wypieracza (leki antycholinergiczne, toksyna botulinowa) w połączeniu z opróżnianiem
pęcherza za pomocą samocewnikowania. Samocewnikowanie jest bezpiecznym zabiegiem, pozwala na kontrolę ciśnień w pęcherzu (jeśli jest wykonywane według ścisłego harmonogramu czasowego)
oraz redukcję ryzyka zakażeń dróg moczowych.